تکثیر مصنوعی کلنی زنبور عسل

ساده‌ترین روش‌ها جهت تکثیر مصنوعی کندو برای ازدیاد کندوها و تکثیر کلنی بهتر است به روش مصنوعی عمل کرد. اصول کار به این ترتیب است که در فصل مناسب سال ( فروردین یا اردیبهشت) با بازدیدهای منظم از داخل کندو و اگاهی دقیق از رشد جمعیت، میزان تخمگذاری و آمادگی کلنی برای ساخت سلول‌های ملکه‌ ، در زمان مناسب و با روش‌هایی از آنها بچه مصنوعی میگیرند. اغلب بچه مصنوعی را در فصل بهار می‌گیرند ولی بعضی زنبورداران در پاییز نیز بچه‌گیری مصنوعی را توصیه می‌کنند که البته کار مشکلی است و نیاز به تجربه کافی دارد.

روش اول
برای گرفتن بچه مصنوعی ابتدا یک یا چند کلنی قوی که دارای سلول‌های ملکه سربسته (شفیره شده یا حتی بدون سلول ملکه‌) انتخاب کرده و مقداری و یا نصف جمعیت آن را به همراه شفیره، تخم و لارو موجود در شان‌ها به کندوی جدید منتقل می‌کنند. چنانچه نیاز به موم آجدار و پوکه خالی هم باشد، آنها را در کندو قرار می‌دهند.ملکه کندوی جدید می‌تواند به صورت سلول ملکه سربسته یا ملکه باکره و یا ملکه جفت‌خورده باشد. در ضمن بعد از تقسیم کندوها را به فاصله چند صد‌متری از هم قرار دهید تا زنبوران کارگر به هر دو کندو رفت و آمد نکنند.

یک کندوی خالی (درصورت امکان همرنگ کندویی که قصد بچه گرفتن از آن را دارید) تهیه و بگذارید کنار همون کندوی مادری‌. دریچه پرواز کندوی خالی هم در جهت دریچه پرواز هاون کندو مادری باشد. یک قاب عسل‌، یک قاب گرده‌، دو قاب لارو سرپوشیده که به زودی متولد خواهند شد یا دارند متولد میشوند، مهمتر از همه یک قاب دارای تخم روز را با همه زنبورانی که روی این قاب‌ها نشستن البته بدون ملکه (یعنی ملکه باید در کندوی اصلی باقی بمونه) را به کندو خالی منتقل کنید‌.

روش چیدن قاب‌ها به این صورت باشد‌:
ابتدا یک قاب پوکه یا برگه در کنار دیواره سپس به ترتیب یک قاب لارو سرپوشیده‌، قاب گرده‌، قاب حاوی تخم روز، یک قاب لارو سرپوشیده و قاب عسل که جمعا میشه شش قاب.‌ بعد از مرتب کردن قاب‌ها به روشی که گفته شد، از کندوی اصلی یک قاب با زنبوران جوان و بدون ملکه را برداشته و داخل بچه کندو می‌تکا‌نید، قاب را به کندو اصلی بر ‌‌می‌گردانید و خیلی سریع یک پارچه رو قاب‌های بچه کندو کشیده و درآن را بگذارید ودریچه پرواز رو خیلی کم به اندازه عبور دوتا زنبور باز کنید‌ کندو اصلی را کمی (به فاصله ۴۰یا ۵۰ سانت) از بچه کندو جدا کند‌.

یعنی کندو اصلی را برداشته و در فاصله نیم متری بچه کندو قرار می‌دهیم و‌ ‌قاب‌های کندو اصلی رو هم منظم میکنیم. این کار به این خاطره که وقتی زنبورا از صحرا برمیگردند چون دریچه پرواز کندوی اصلی دیگه جای اولش نیستند عده ای به کندوی اصلی و عده‌ای به بچه کندو میروند. (‌البته بیشترشون به کندو اصلی). یادتان باشد از روز دوم بچه کندو رو تغذیه کنید. ۸ یا ۹ روز بعد اگر به بچه کندو سر بزنید می‌بینید که چند شاخون سربسته دارند دوتا از بهترین شاخون‌ها رو بگذارید بمونه باقی رو خراب کنید و لاروشان را بیرون بندازید. ۱۴یا ۱۵روز بعد بچه کندو دارای ملکه خواهد شد.

روش دوم ( روش همجواری )
یک کلنی قوی (نه یا ده قابه یا بیشتر) را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کنیم. لازم نیست که ملکه را ببینیم یا مشخص کنیم ملکه در کدام کلنی است. مهم این است که در هر دو کلنی تخم روز وجود داشته باشد. روش قرار دادن کندوها مثل روش کار اول است یعنی بچه کندو در کنار کندو اصلی قرار گرفته بعد از تقسیم بندی دو کندو را نیم‌متر از هم فاصله می دهیم طوری که دریچه پرواز کندوها دیگر در جای اولش نباشد(یعنی جای سابق کندو اصلی باید خالی بماند) تا زنبورهایی که از صحرا برمیگردند در هر دو کلنی بروند.

هر دو کلنی را به مدت یک هفته تغذیه کنید.بعد از گذشت ۵ یا ۶ روز هر دو کلنی را نگاه می‌کنیم‌. کندویی که ملکه در آن باشد به فعالیت عادی خود مشغول است و کندویی که ملکه ندارد از تخم‌های روز‌، شاخون ملکه تولید کرده است.